Voor wie ervaringen heeft met hengst(en) op stal, heeft zelf of anderen weleens horen zeggen: “Pas op, dat is een hengst! Niet te dichtbij met je paard, maak ruimte’. Hengsten worden veelal solitair gehouden wegens hun reputatie dat ze niet samen kunnen met andere paarden zonder te vechten. Maar is dit terecht?
Hoewel velen het er erover eens zullen zijn dat een hengst een prachtig en krachtige verschijning is, worden ze vaak als een levensgevaarlijk dier beschouwd. Pat Parelli, een bekende paardenman adviseert om een hengst in de eerste twee weken van zijn leven te castreren. Volgens hem zijn er maar weinig hengsten met echte fokwaarde en zijn deze hormonale dieren veelal niet te vertrouwen. Enkel de echte deskundige zouden volgens hem met een hengst mogen omgaan.
“Stallions are magnificent, awe-inspiring creatures, but they demand the highest possible level of horse savvy…or watch out. Stallion owners think, “It won’t happen to me,” but most people who’ve been on the unhappy end of a stallion never saw it coming…the next thing they knew, they were in his jaws [… ]When a stallion’s libido is aroused, he becomes a superhorse. His hormones – mixed with testosterone and adrenalin are like rocket fuel, powering his strength and determination tenfold. Nothing stands in his way and he will fight to the death.” Pat Parelli.
Toen ik dit artikel las, wist ik het wel, nooit beginnen aan een hengst! Helaas was het voor mij al te laat en had ik een prachtige bonte springhengst gekocht. Mijn reden om een hengst te kopen is mogelijk wel met een andere doel geweest dan de meeste hengsteneigenaren. Uiteraard hoopte ik er een fijn sportpaard aan over te houden en mogelijk een mooie dekhengst in de toekomst, maar mijn drijfveer is altijd geweest: Een sociale hengst te houden. Ja echt waar, een hengst die samen zou leven met andere paarden. Een hengst is toch ook maar gewoon een paard die graag in kuddeverband wil zijn?
In de loop der jaren heb ik behoorlijk veel negatieve aannames gehoord over hengsten. Volgens de paardenkenners is er een eisenlijst waar je aan moet voldoen als je een hengst sociaal wil kunnen houden en dan is het volgens hun alsnog erg lastig . Hetgeen wat ik voornamelijk altijd hoorde is onder andere dat hengsten mogelijk met andere paarden staan mits er geen merries in zicht zijn en als ze van jongs af aan al bij elkaar staan. Dit is voor vele hengsteneigenaren niet haalbaar. Ook stellen anderen dat het niet natuurlijk is om hengsten en ruinen samen te houden, want in het wild hebben ze hun eigen kudde merries anders leven ze alleen. Dit heb ik altijd een bijzondere uitspraak gevonden want in het wild leven hengsten die geen kudde hebben samen in een zogenaamde ‘bachelor groep’. Ook komt regelmatig voor dat men denkt dat hengsten gedreven zijn door hun hormonen en gevaarlijk voor andere paarden, ze vechten tot de dood.
Als ik heel eerlijk ben, is de moed mij soms wel in de schoenen gezakt als ik met sommige paardenmensen aan het kletsen was over het fenomeen ‘hengst’ in combinatie met sociaal houden. Wat mij bleef fascineren is dat wij hier in Nederland veulens nadat ze bij hun moeder weggehaald worden, in kudde verband van hetzelfde geslacht, van dezelfde leeftijd laten opgroeien totdat ze de leeftijd van drie jaar hebben bereikt.
Dus hengsten kunnen tot hun derde in sociaalverband leven, niets aan de hand. Wat gebeurd er dan wanneer ze de leeftijd van drie jaar bereiken waardoor ze solitair gehouden moeten worden? De enige verklaring die voor mij een beetje logisch zou kunnen zijn, is dat hun hormonen dan zouden kunnen gaan opspelen en ze dus gevaarlijk worden. Maar hoe doen hengsten in de zogenaamde bachelor groepen in het wild dat dan? Die vechten toch ook niet tot hun dood? Sterker nog, die leven gewoon samen in kuddeverband, allemaal hengsten bij elkaar van allemaal verschillende leeftijden. En ja, ook de bachelor groep komt regelmatig in de buurt van kuddes met merries en dan maken ze elkaar ook niet af.
Kan het mogelijk dan een betere verklaring zijn waarom wij hengsten na hun derde niet meer sociaal houden, omdat wij mensen dit sowieso als standaardnorm hebben? Dan worden paarden vaak immers ingereden en kan het ‘echte werk’ met ze beginnen. De meeste opfokken in Nederland willen geen paarden ouder dan drie jaar, dan zal je wel een andere plek voor je paard moeten vinden. Bij veel stallen in Nederland zijn hengsten niet toegestaan en als het wel zo is, zeker niet in groepsverband. Voor vele hengsteneigenaren wordt het dan ook ontzettend moeilijk gemaakt om een paardvriendelijk plek te vinden.
Gelukkig kon ik mijn hengst vanaf de eerste dag dat hij bij mij was een vrije uitloopstal met paddock en een shetlander bieden. Maar hij vond dit duidelijk niet genoeg en ik ook niet. Hij is nog jong en je merkte goed aan hem dat alles wat loslopende paarden aanging hem fascineerde. Als iemand met een paard aan het rijden was of wandelen, keek hij niet op of om. Maar paarden die los in de wei waren, dat was een heel ander verhaal.
Er is veel aan vooraf gegaan voordat ik hem zijn paardenvrienden kon bieden. Wij hebben een tegenslag gehad in het ‘socialisatieproces’ toen ik maanden naar de aankoop erachter kwam dat hij eigenlijk nooit in de opfok is geweest, hij is dus niet sociaal opgegroeid. Nu wilden wij niet alleen een hengst sociaal gaan houden, maar moesten wij eerst zorgen dat hij sociale vaardigheden zou opdoen, terwijl hij al 4,5 jaar was. Wel werd zijn gedrag tegenover de shetlander waarmee hij stond ineens duidelijk. Na 1,5 jaar te introduceren aan verschillende paarden, stond hij sinds een jaar 24/7 samen met een shetlander en een D-pony ruin. Dit is uiteraard niet zonder slag en stoot gegaan (als je hier meer over wilt weten, hou dan onze blogs in de gaten over het leven met een hengst).
Een paar maanden geleden was ik de mogelijkheid aan het onderzoeken om zijn sociale ontwikkeling tot nog een niveau hoger te kunnen brengen. Ik ben bij een ‘opfok’ voor hengsten wezen kijken die als uitzondering in Nederland ook oudere hengsten in de kudde schaarde voor de zomermaanden. Ik had het gevoel dat mijn hengst daar wel klaar voor zou zijn. De intentie en het idee van deze ‘opfok’ was mooi, helaas was de uitvoering wat minder. Het voelde voor mij niet vertrouwd om mijn paard daar een zomer achter te laten. Met dank aan vele mensen om mij heen, heb ik besloten om alle negatieve aannames over hengsten naast mij neer te leggen en het zelf te gaan proberen om een hengsten/ruinen kudde te vormen. De stal was meteen ontzettend enthousiast en er werden vrijwel meteen 3 ruinen en een andere hengst aangeboden voor deze nieuwe kudde.
De introductie van mijn hengst en de andere ruinen is super verlopen. Het was een van de meest beschaafden introducties die ik had meegemaakt. Helaas ging het met de andere hengst niet zo rustig als de rest. Deze hengst is in zijn jonge jaren sociaal opgegroeid maar had ik de afgelopen jaren geen echt sociaalcontact gehad met andere paarden. Wij vermoeden dat hij zo blij was dat hij bij andere paarden stond dat hij na een kwartiertje zich geen houding meer wist te geven. Het werd hem allemaal teveel en hij wilde alles controleren, helaas met hier en daar wat agressie. Wij hebben toen gezamenlijk besloten om hem tijdelijk eruit te halen. Samen met de eigenaresse zijn wij aan het onderzoeken of wij ook deze hengst weer een sociale toekomst kunnen bieden.
Met mijn hengst gaat het beter dan ik ooit had verwacht ik de nieuwe kudde. Hij heeft nog veel te leren en de andere doen goed hun best. Het is prachtig om te zien hoe gelukkig een paard kan zijn. Zonder de eigenaren van de ruinen, was het mij mogelijk niet gelukt en ik ben ze ontzettend dankbaar dat ze mijn ‘gevaarlijke’ hengst een kans hebben gegund.
In de afgelopen jaren heb ik veel onderzoek gedaan en ben ik veel uren bezig geweest met het observeren van mijn hengst in veel verschillende omgevingen, met verschillende paarden. Het is prachtig mooi om hem te kunnen zien ontwikkelen. Ik ben dankbaar voor zijn intelligentie, nieuwsgierigheid en doorzettingsvermogen. Ik besef mij heel duidelijk dat hetgeen wat nu bereikt is, mogelijk niet voor alle hengsten/paarden zal gelden, maar het geeft wel hoop en nieuwe inzichten. Gelukkig voor nu gaat alles goed en hopen we dat dit zo blijft! Wij houden jullie op de hoogte.
